Kodi Ubwino wa Iron Deficiency Nchiyani? Zizindikiro za Kuperewera kwa Iron ndi Chithandizo

Kuperewera kwachitsulo , mtundu wofala kwambiri wa kuchepa kwa magazi mdziko lapansi , ndi vuto lofunika kwambiri la thanzi lomwe limapezeka mwa 35% mwa amayi ndi 20% mwa amuna. Mwa amayi apakati, izi zimakwera mpaka 50%.

Kodi Iron Deficiency ndi chiyani?

Kuperewera kwachitsulo ndi mkhalidwe womwe chitsulo chofunikira mthupi sichingatheke pazifukwa zosiyanasiyana. Iron ili ndi ntchito zofunika kwambiri mthupi. Hemoglobin, yomwe imapatsa maselo ofiira a magazi otchedwa maselo ofiira a magazi, imakhala ndi ayironi, ndipo maselo ofiira a magazi amagwira ntchito yofunika kwambiri pochotsa mpweya kuchokera mmapapo ndi kuupereka ku minofu ina.

Mulingo wa chitsulo mmagazi ukachepa, kupanga maselo ofiira a mmagazi kumachepa ndipo chifukwa cha zimenezi, mpweya wa okosijeni umapita ku maselo, minofu ndi ziwalo. Chifukwa cha kusowa kwachitsulo, kuchepa kwa magazi mthupi komwe kumatchedwa iron deficiency anemia kumachitika. Iron imagwiranso ntchito ngati gawo lamphamvu zamagetsi mmaselo ndi ma enzymes ndipo ndiyofunikira kwambiri mthupi.

Kodi Chimayambitsa Kusowa kwa Iron Nchiyani?

Iron ndi mchere womwe sungathe kupangidwa ndi thupi motero uyenera kutengedwa mokwanira komanso pafupipafupi kudzera muzakudya. Kuperewera kwachitsulo kumachitika chifukwa cha kuchuluka kwa chitsulo mthupi, kuchepa kwa ayironi, kapena kutaya kwachitsulo mthupi. Choyambitsa chachikulu cha kusowa kwa iron ndikusadya zakudya zokwanira zomwe zili ndi ayironi. Nthawi zina monga kukhala ndi pakati komanso kusamba, kufunikira kwa iron kumawonjezeka.

Zomwe zimayambitsa kusowa kwachitsulo komwe kumachitika chifukwa cha kusowa kwachitsulo mthupi;

• Mimba
• Nthawi yoyamwitsa
• Kubereka pafupipafupi
• Kukhala mu msinkhu wokulirapo
• Unyamata ukhoza kulembedwa motere.

Zomwe zimayambitsa kusowa kwachitsulo chifukwa cha chitsulo chosakwanira ndi;

• Zakudya zosakwanira komanso zosakwanira
• Ndi zakudya zamasamba zomwe nyama, chiwindi ndi zinthu zina zokhala ndi ayironi sizimadyedwa (Ngakhale kuti muzakudya zammbewu muli ayironi wokwanira, mawonekedwe omwe amapezeka mmenemo amatha kugwiritsidwa ntchito molakwika mthupi. Myoglobin mu minofu ya nyama imakhala ndi chitsulo chosungunuka mosavuta.).

Zomwe zimayambitsa kuperewera kwachitsulo chifukwa cha kutaya kwachitsulo mthupi;

• Kutaya kwa msambo kwambiri
• Kutaya magazi kwambiri chifukwa cha zilonda zammimba, zotupa, ngozi, etc.
• Ndi kuwonjezeka kwa kutayika kwa mchere ndi zinthu zina monga chitsulo kupyolera mumkodzo ndi thukuta chifukwa chochita masewera olimbitsa thupi kwambiri.

Kuphatikiza pazifukwa zomwe zatchulidwa pamwambapa, zotsatirazi zingayambitse kuchepa kwachitsulo:

• Osakwanira m`mimba asidi katulutsidwe
• Kukhala ndi zilonda zammimba kapena duodenum
• Opaleshoni yochotsa mbali ya mmimba kapena matumbo aangono
• Kusakwanira kwachitsulo chotengedwa mthupi ndi matumbo chifukwa cha matenda monga celiac.
• Zakumwa za caffeine monga tiyi, khofi ndi kola zimalepheretsa kuyamwa kwa iron mukamadya.
• Kusowa kwachitsulo cholowa
• Kugwiritsa ntchito mankhwala omwe amalepheretsa kuyamwa

Kodi zizindikiro za kusowa kwachitsulo ndi chiyani?

Nkovuta kuzindikira kuti ayironi akusowa adakali aangono. Thupi likhoza kulipira chitsulo kwa kanthawi ndikuchedwa kuoneka kwa zizindikiro za kuchepa kwa magazi. Komabe, zizindikiro zina zoyamba zimawonekeranso panthawiyi. Zina mwa zizindikiro zoyambazi ndi;

• Tsitsi lophwanyika ndi misomali
• Khungu louma
• Mingalu mmakona a mkamwa
• Lilime loyaka moto
• Sensitivity mu oral mucosa

Pamene kusowa kwachitsulo kukupitirira ndi kuchepa kwa magazi mthupi, zizindikiro ndi zizindikiro zina zimawonjezeredwa. Zizindikiro zodziwika bwino za kusowa kwachitsulo ndi;

• Kufooka
• Kutopa kosalekeza
• Mavuto okhazikika
• Mphwayi
• Kusowa mpweya panthawi yochita masewera olimbitsa thupi
• Chizungulire ndi mdima
• Mutu
• Kukhumudwa
• Mavuto ogona
• Kuzizidwa kuposa nthawi zonse
• Kuthothoka tsitsi
• Khungu la khungu limawoneka lotuwa
• Kutupa kwa lilime
• Tinnitus
• Zitha kulembedwa ngati kumva kumva kumva kumva kumva kuwawa kapena dzanzi mmanja ndi kumapazi.

Kodi Chimayambitsa Kusowa kwa Iron Nchiyani?

Kuperewera kwa iron kuperewera kwa magazi mthupi kungayambitse mavuto aakulu, oika moyo pachiswe ngati sanalandire chithandizo. Ena mwa mavutowa azaumoyo;

• Matenda a mtima (monga kugunda kwa mtima, kulephera kwa mtima, kukulitsa mtima)
• Mavuto pa nthawi yapakati (monga kubadwa kwa thupi lochepa, kusalemera kwabwino kwa mwana, chiopsezo chobadwa msanga, mavuto akukula mmaganizo a mwanayo)
• Kufooka kwa chitetezo chamthupi ndi kutenga matenda mosavuta
• Kusokonezeka kwachitukuko ndi mmaganizo mwa makanda ndi ana
• Matenda a miyendo yosakhazikika

Momwe Mungadziwire Kuperewera kwa Iron?

Kuchepa kwa ayironi nthawi zambiri kumazindikirika panthawi yowerengera magazi kapena kuchitidwa pazifukwa zina. Ngati chitsulo chikusowa, thupi limayamba kutaya masitolo achitsulo. Pamene nkhokwezi zitheratu, chitsulo chosowa magazi mthupi chimachitika. Pazifukwa izi, kuti mudziwe msanga za chitsulo, kuyezetsa magazi komwe kukuwonetsa momwe malo osungiramo chitsulo alili kumafunikira. Pakakhala vuto lililonse la vitamini kapena mchere mthupi lathu, ndikofunikira kwambiri kuyanganira ndikuwongolera. Mwachitsanzo, kuyezetsa kwachitsulo kwanthawi zonse kungalimbikitsidwe kwa wodwala onenepa kwambiri yemwe wapanga kusintha kosatha mmoyo wake kudzera mu opaleshoni ya bariatric. Ngati muli ndi madandaulo osonyeza kuchepa kwa ayironi, mutha kupempha ku chipatala. Dokotala wanu adzakayikira za moyo wanu ndi zakudya zomwe mumadya, komanso kuti adziwe mbiri yachipatala, kuphatikizapo matenda omwe analipo kale ndi mankhwala. Kumbali ina, ndi atsikana, imafunsa mafunso okhudza kuchuluka kwa kusamba, kutalika kwake ndi kuopsa kwa kusamba. Kwa okalamba, imafufuza ngati pali magazi kuchokera mmimba, mkodzo ndi ziwalo zoberekera. Kudziwa chomwe chimayambitsa kuchepa kwa magazi mthupi ndicho chinsinsi cha chithandizo chamankhwala.

Zambiri zokhuza chuma chachitsulo zimatheka kokha ndi kuyezetsa magazi. Kuzindikira kumayesedwa pofufuza magawo osiyanasiyana monga hemoglobin, hematocrit, erythrocyte count, ndi transferrin kupyolera mu mayesero.

Kodi Mungapewe Bwanji Kusowa kwa Iron?

Kupewa kupezeka kwa chitsulo ndi kotheka ndi kusintha kwa kadyedwe. Za ichi;

• Kudya zakudya zokhala ndi ayironi
• Kuphatikiza zakudya izi ndi zakudya zomwe zimathandizira kuyamwa kwachitsulo (zakudya ndi zakumwa zokhala ndi vitamini C, monga madzi alalanje, mandimu, sauerkraut, zimathandizira kuyamwa.)
• Kupewa zakudya ndi zakumwa zomwe zimachepetsa kuyamwa kwachitsulo kumathandiza kupewa kusowa kwachitsulo.

Kodi Ubwino wa Iron Deficiency Nchiyani?

Kudya zakudya zokhala ndi iron kuyankha funso la zomwe zili zabwino pakusowa kwachitsulo . Nyama yofiira, chiwindi ndi zina, nyemba monga nandolo, mphodza, nandolo zamaso akuda, nyemba za impso, nandolo ndi nyemba zouma; Zakudya monga sipinachi, mbatata, prunes, mphesa zopanda mbewu, soya wophika, dzungu, oats, molasi ndi uchi zili ndi ayironi yambiri. Zakudyazi ziyeneranso kudyedwa mochuluka kuti apewe kusowa kwachitsulo. Kuperewera kwa ayironi kungapangitse kuti chitetezo cha mthupi chifooke. Odwala omwe ali ndi zizindikiro za AIDS, vuto la chitetezo cha mthupi lomwe limayambitsidwa ndi kachilomboka, akhoza kukhala ndi mchere wambiri ndi mavitamini, kuphatikizapo ayironi, kuyanganiridwa nthawi zonse.

Zakudya Zomwe Zimalepheretsa Kutaya Iron

Zakudya zina kapena zakumwa zimatha kuyambitsa kusowa kwa iron mwa kuchepetsa kuyamwa kwa iron. Zina mwa izo;

• Nthambi, mbewu zonse
• Mbewu zamafuta (monga soya, mtedza)
• Khofi
• Tiyi wakuda
• Mapuloteni (casein) ochokera ku mkaka wa soya ndi soya
• Mchere wa Calcium (Wopezeka mmadzi osiyanasiyana amchere.

Ngati nkotheka, zakudya ndi zakumwa izi zisamwedwe pamodzi ndi zakudya zomwe zili ndi ayironi. Makamaka odwala omwe ali ndi magazi mthupi ayenera kukhala kutali ndi iwo ngati nkotheka.

Kodi Mungachiritse Bwanji Kuperewera kwa Iron?

Chithandizo cha chitsulo kuchepa magazi m`thupi amafuna ophatikizana njira. Choyamba, ndikofunikira kudziwa chifukwa chake kusowa kwachitsulo kumachitika; chifukwa chithandizo chimakonzedwa malinga ndi chifukwa chake. Kuthetsa mavuto omwe amayambitsa chitsulo ndi sitepe yofunika kwambiri pa chithandizo chamankhwala.

Ngati kupereŵerako ndi chifukwa chodya ayironi mochepa kwambiri, zakudya za munthu wokhudzidwayo zimasinthidwa kuti zipereke iron yokwanira. Ndibwino kuti anthu azidya zakudya zokhala ndi iron monga nyama yofiira, chiwindi ndi nsomba. Kuonjezera apo, wodwalayo amalangizidwa kuti asamamwe zakumwa zomwe zimachepetsa kuyamwa kwachitsulo, monga tiyi ndi khofi, panthawi ya chakudya.

Ngati kusintha kwa zakudya sikukwanira ndipo pali kuchepa kwa magazi mthupi, wodwalayo angafunikire kuthandizidwa ndi mankhwala achitsulo. Komabe, kugwiritsa ntchito mankhwala achitsulo popanda kuyanganiridwa ndi dokotala ndikoopsa. Popeza chitsulo chochuluka sichimachotsedwa mthupi, chikhoza kuwunjikana mzigawo monga kapamba, chiwindi, mtima, ndi maso, kuwononga.

Ngati mukukayikira kuti muli ndi vuto la iron, mutha kukaonana ndi dokotala kapena kupeza upangiri kwa dokotala wabanja lanu kuti adziwe zomwe zimayambitsa ndikufotokozereni za matendawa.